Blisko sto lat temu wielu miłośników sportów zimowych w Europie środkowej doskonale kojarzyło nazwę Schwenzeit See – tak wówczas określano jezioro Święcajty. Przez lata było ono areną, na której rozgrywano niecodzienne regaty. Ścigały się tutaj jachty żaglowe wyposażone w… płozy! Po zamarzniętych Święcajtach latały bojery, zwane jachtami lub ślizgami lodowymi.
Bojery po raz pierwszy wykorzystywano w Europie zachodniej. Początkowo były to zwykłe łodzie, w których zimą montowano płozy umożliwiające żeglugę po zamarzniętych akwenach morskich, a także po rzekach i kanałach. Pomysły na sportowe wykorzystanie tego typu pojazdów pojawiły się w okresie międzywojennym. Wśród prekursorów jachtingu lodowego byli mieszkańcy Mazur, wchodzących wówczas w skład państwa niemieckiego.
Entuzjastą sportów bojerowych był Georg Tepper, pochodzący z ówczesnego Angerburg (dzisiejszego Węgorzewa), właściciel tartaku w Ogonkach nad Święcajtami. Był on konstruktorem, budowniczym i zawodnikiem ścigającym się na ślizgach lodowych. Pozwalał także aby robotnicy z jego tartaku budowali dla najmłodszych zawodników bojery zwane piratami.
Dzięki Tepperowi podwęgorzewskie Święcajty stały się miejscem rozgrywania tygodnia żeglarstwa lodowego, który miał charakter mistrzostw Niemiec w bojerach. Pierwsze regaty rozegrano w 1929 roku, ostatnie w 1944 roku. Zawody, którym sprzyjały i patronowały władze lokalne różnych szczebli oraz niemiecka armia, odbywały się zazwyczaj na przełomie lutego i marca, kiedy z jezior znikała pokrywa śnieżna, ale lód był nadal mocny i gładki. Jachty ścigały się na trasie przypominającej trójkąt o bokach 1300, 2000 i 1700 m. Start i meta usytuowane były przy wieży regatowej, nieopodal restauracji Leśny Dom Wzgórze Strzelców. Regaty rozgrywano w kilku klasach związanych z powierzchnią żagli. Za najbardziej elitarne uchodziły wyścigi w klasach 15 m2 (w tym legendarnych monotypów XV) i 20 m2. W 1936 roku regaty na Święcajtach miały rangę bojerowych mistrzostw Europy. Na jeziorze ścigało się wówczas 130 jachtów!
Georg Tepper już w 1929 roku był mistrzem Niemiec w klasie 20 m2. Później wielokrotnie odnosił sukcesy w klasie 15 m2, łącznie z tytułem mistrza Europy w 1936 roku. Do historii przeszedł jego jacht „Ognisty Ptak” wyposażony w drewniany aeropłat o powierzchni 10 m2. Można było na nim osiągnąć prędkość 170 km/h! Nie tylko Tepper świętował sukcesy. W 1935 roku mistrzem Niemiec w klasie 20 m2 został węgorzewianin Emil Krebs. Na Święcajtach ścigali się także polscy sportowcy. W 1935 roku do zawodów zgłoszono dwa jachty „Pomorze” oraz „Chojnice”.
Boom bojerowy na Święcajtach skończył się wraz z klęską Niemiec w II wojnie światowej oraz zniszczeniem nadjeziornego zaplecza regatowego. Historia powojennego jachtingu lodowego na Mazurach związana była już z Giżyckiem i Mrągowem. Niemniej jeszcze do dzisiaj na Święcajtach można zobaczyć latające bojery. Problemem stają się jednak coraz mniej mroźne zimy.
*
Całkiem niedawno przy dawnym domu Teppera w Ogonkach odkopano starą bojerową płozę. Domyślacie się z jakiego metalu była wykonana? Odlano ją z brązu!
